ନେହରୁଙ୍କର ଭୁଲ୍‌କୁ ଦେଶ ସେବେଠୁ ଭୋଗି ଆସୁଛି !

Major mistakes done by Indian Prime Minister Jawaharlal Nehru

୧- ନେପାଳ ଆଜି ଭାରତର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇଥାନ୍ତା:

୧୯୫୧ରେ ନେପାଳର ତତ୍କାଳୀନ ମହାରାଜା "ତ୍ରିଭୁବନ", ନେପାଳକୁ ଭାରତରେ ବିଲୟ ପାଇଁ ନେହେରୁଙ୍କୁ କହିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଦେଶର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ଯେ ତାହାକୁ ନେହରୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରି ଦେଇଥିଲେ। ଆଉ ଆଜି ନେପାଳ, ଚୀନ୍‌ର ହାତବାରିସି ସାଜିଛି। 

(ସୌଜନ୍ୟ: Rediff News & The Hindu)

୨- ବେଲୁଚିସ୍ତାନ ଆଜି ଭାରତର ଅଂଶ ହୋଇଥାନ୍ତା:

୧୯୪୮ରେ ବେଲୁଚିସ୍ତାନର ନବାବ ଖାନ ବେଲୁଚିସ୍ତାନର ବିଲୟ ନିଃସର୍ତ୍ତରେ ଭାରତ ସହିତ କରିବା ପାଇଁ ନିଜର ସର୍ମଥନ ପତ୍ର ପଠାଇ ଥିଲେ। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ, ନେହେରୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କଲେ ଓ ପାକିସ୍ତାନ ଜବରଦସ୍ତି ବେଲୁଚିସ୍ତାନକୁ ନିଜ କବ୍‌ଜାକୁ ନେଇଗଲା। ଭାରତର ଉତ୍ତର ସୀମାନ୍ତ ଅସମତଳ ପାହାଡ ପର୍ବତରେ ଘେରି ହୋଇଛି। ଯେଉଁଠି ପ୍ରତିରକ୍ଷାରେ ଭାରତର ଅନେକ ବ୍ୟୟ ହେଉଛି। କିନ୍ତୁ PoK ଏକ ସମତଳ ସ୍ଥାନ, ଯାହା ଆଜି ଏକ ପ୍ରକାର ଚୀନ୍ କବ୍‌ଜାରେ। (ସୌଜନ୍ୟ: Dailymail England)

୩- ପାକିସ୍ତାନର ଗ୍ୱାଦର ବନ୍ଦର ଆଜି ଭାରତରେ ଥାଆନ୍ତା:

ଓମାନ 1947 ରେ ଗ୍ବାଦର ବନ୍ଦର ଭାରତକୁ ଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲା; କିନ୍ତୁ ନେହେରୁ ମନା କରି ଦେବାରୁ

ପରେ ଓମାନ, ଗ୍ୱାଦର ବନ୍ଦର ପାକିସ୍ତାନକୁ ବିକିଦେଲା। ଯାହାକୁ ପାକିସ୍ତାନ ଆଜି ଭାରତର ଶତୃ ଚୀନ୍ ହାତରେ ଟେକି ଦେଇଛି। ସେଠାରେ ଚୀନ୍ ତା’ର ନୌବାହିନୀ ମୁତୟନ କରିଛି; ଯାହା ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ବଡ ବିପଦ। (ସୌଜନ୍ୟ: Daily News)

୪- ଭାରତର କୋକୋ ଦ୍ବୀପ ଯାହା ଚୀନ୍ ପାଖରେ:

୧୯୫୦ରେ ନେହେରୁ କୋଲକାତା ପାଖରେ ଥିବା କୋକୋ ଦ୍ୱୀପ ସମୂହ ଯାହା ଆଣ୍ଡାମାନର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା, ତାକୁ ବର୍ମାକୁ ଦାନ କରି ଦେଇଥିଲେ। ଯାହାକୁ ପରେ ବର୍ମା ଚୀନ୍‌କୁ ଦାନ କରିଦେଲା। ଯେଉଁଠାରୁ ଚୀନ୍ ଭାରତର ନୌବାହିନୀ ଉପରେ ନଜର ରଖିଛି ଓ ନିଜର ସାମରିକ ଘାଟି ହାୱାଇ ପଟି ତିଆରି କରିଛି। ଯାହାଦ୍ବାରା ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଆଜି ବିପଦରେ। (ଗୁଗଲ ମ୍ୟାପ୍‌ ଦ୍ରଷ୍ଟବ୍ୟ)0

୫- କାବୁ ହ୍ବେଲି ଯାହା ନେହେରୁ ପାଇଁ ଭାରତରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ଆଜି ମିୟାମାରର:

୧୯୫୪ରେ ମଣିପୁରର କାବୁ ହ୍ବେଲିକୁ ପାର୍ଲାମେଣ୍ଟ ଓ ମଣିପୁରବାସୀଙ୍କ ବିରୋଧ ସତ୍ତ୍ଵେ ମିୟାମାର (ତତ୍କାଳୀନ ବର୍ମା)କୁ ଦାନ କରି ଦେଇଥିଲେ। ଏକ ସମୟରେ ଏହା କାଶ୍ମୀର ଭଳି ସୁନ୍ଦର ୧୧୦୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଅଞ୍ଚଳ Jewel of Manipur  ନାମରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲା। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ତାହାକୁ ଆମେ ନେହେରୁଙ୍କ ପାଇଁ ହରାଇ ସାରିଛୁ।

୬- ଯଦି ସର୍ଦ୍ଦାର ବଲ୍ଲଭଭାଇ ପଟେଲ ନ ଥାନ୍ତେ, ନେହରୁଙ୍କ ପାଇଁ ହାଇଦ୍ରାବାଦ୍ ଆଜି ଦକ୍ଷିଣ ପାକିସ୍ତାନ ହୋଇଥାଆନ୍ତା। ହାଇଦ୍ରାବାଦର ନିଜାମ ହାଇଦ୍ରାବାଦକୁ ପାକିସ୍ତାନ ସହିତ ମିଶାଇବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ।ପଟେଲ ଜବରଦସ୍ତି ଭାରତ ସହିତ ମିଶାଇ ବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ, ନେହରୁ ରାଜି ନଥିଲେ। ନେହେରୁଙ୍କ ବିଦେଶ ଯାତ୍ରା ସମୟରେ, ପଟେଲ ନେହେରୁଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିର ସୁଯୋଗ ନେଇ ସେନାର ପୋଲୋ ମିସନ୍ (ହାଇଦ୍ରାବାଦ ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମ) ନାମରେ ଚଢାଉ କରି ୧୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୪୮ରେ ହାଇଦ୍ରାବାଦକୁ ଭାରତରେ ମିଶାଇ ଦେଇଥିଲେ। ସେହି ସମୟରେ ନେହରୁ ବିମାନରେ ବିଦେଶ ଗସ୍ତରୁ ଫେରୁଥିଲେ। ଯଦି ସେ ପହଞ୍ଚି ଯାଇଥାନ୍ତେ, ହାଇଦ୍ରାବାଦର ବିଲୟ ଭାରତ ସହିତ ଅସମ୍ଭବ ହୋଇଥାନ୍ତା। ସେଥିପାଇଁ ପଟେଲ ପ୍ରଥମେ ନେହରୁଙ୍କର ବିମାନ ଅବତରଣ ନ କରାଇବା ପାଇଁ ଆଦେଶ ଦେଲେ। ନିଜାମ ବିଲୟ ପାଇଁ ହସ୍ତାକ୍ଷର କଲେ, ତତ୍ପରେ ନେହରୁଙ୍କର ବିମାନକୁ ଅବତରଣ କରାଗଲା। ପଟେଲ, ନେହେରୁଙ୍କୁ ଫୋନ୍ କରି ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଲେ ଏବଂ କହିଲେ, "ହାଇଦ୍ରାବାଦ, ଭାରତରେ ବିଲୟ ହୋଇଗଲା" ଯାହା ଶୁଣି ନେହରୁ ଫୋନକୁ ସେଇଠି ହିଁ ଫୋପାଡି ଦେଇଥିଲେ। ଏହାପରେ ତିକ୍ତତା ଏଭଳି ବଢି ଯାଇଥିଲା ଯେ, ନେହେରୁଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ପଟେଲଙ୍କର ଅନ୍ତ୍ୟେଷ୍ଟିରେ କୌଣସି କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଉପସ୍ଥିତ ହୋଇନଥିଲେ।

    ଏକକ ଭାରତ ଗଢିବାରେ ପଟେଲଙ୍କର ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନ ରହିଛି। ନହେଲେ ଆଜି ହୁଏତ ଭାରତରେ ହାଇଦ୍ରାବାଦ ଭଳି କେତେ ମିନି ପାକିସ୍ତାନ ଥାନ୍ତା ଓ ନିତି ଭାରତରେ ରକ୍ତର ହୋଲି କାଶ୍ମୀର ଭଳି ଖେଳା ଯାଉଥାଆନ୍ତା। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ଭାରତର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନେହେରୁଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ପଟେଲ ହୋଇ ପାରିଲେନି, କେବଳ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କର ନେହେରୁଙ୍କ ସହିତ ଆତ୍ମୀୟତା ଓ ଘନିଷ୍ଠତା ପାଇଁ। ଆଉ ଆଜି ସ୍ୱାଧୀନତାର ୭୦ ବର୍ଷ ପରେ ମୋଦି ସରକାର ଲୌହମାନବଙ୍କୁ ଉଚିତ ସମ୍ମାନ ଦେଇ ଭାରତରତ୍ନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଇଛନ୍ତି।

୭- ଆଜି ଭାରତ ଚୀନ୍ ସ୍ଥାନରେ UNର ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦରେ ସ୍ଥାୟୀ ସଦସ୍ୟ ଥାଆନ୍ତା:

୧୯୫୦ରେ ଆମେରିକା ଭାରତକୁ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦର ସ୍ଥାୟୀ ସଦସ୍ୟତା ଅର୍ପଣ କରିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ନେହେରୁ ଭାରତ ବଦଳରେ ଚୀନ୍‌କୁ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦରେ ନେବା ପାଇଁ କହିଥିଲେ। ଆମେରିକା ଓ ଋଷିଆ ୧୯୫୫ରେ ଆଉ ଥରେ ନେହେରୁଙ୍କୁ ଭାରତକୁ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦ ସଦସ୍ୟ ପାଇଁ କହିଲେ । କିନ୍ତୁ ଦେଶର ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ, ନେହରୁ ଦ୍ବିତୀୟ ଥର ମଧ୍ୟ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କଲେ। ଆଜି ଚୀନ୍ ସୁରକ୍ଷା ପରିଷଦରେ ରହି ଭାରତର ବହୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଖାରଜ କରି ଚାଲିଛି। ଏମିତିକି ଭାରତର ମୋଷ୍ଟ ୱାଣ୍ଟେଡ ପାକିସ୍ତାନୀ ଆତଙ୍କବାଦୀ ମାସୁଦ ଆଝାରକୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଘୋଷିତ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଭିଟୋ ପ୍ରୟୋଗ କରି ତାକୁ ବଞ୍ଚାଉଛି। (ସୌଜନ୍ୟ: WashingtonPost)

୮- ସରକାରୀ ବିମାନର ଦୁରୁପଯୋଗ:

ଥରେ ନେହରୁ ଭୋପାଳ ଯାଇଥିଲେ। ରାଜଭବନରେ ଜଣାପଡିଲା କି ନେହରୁଙ୍କର ଫେବରାଇଟ ବ୍ରାଣ୍ଡ ୫୫୫ ସିଗାରେଟ୍ ଭୋପାଳରେ ମିଳୁନି। ତା’ପରେ ଭୋପାଳରୁ ଇନ୍ଦୋର ଏକ ବିଶେଷ ବିମାନ ପଠାଗଲା। ପୂର୍ବରୁ ଇନ୍ଦୋର ବିମାନ ବନ୍ଦର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସିଗାରେଟ୍ ଅଣା ଯାଇଥିଲା। ସେହି ସିଗାରେଟକୁ ଉକ୍ତ ବିମାନ ଯୋଗେ ଇନ୍ଦୋରରୁ ଭୋପାଳ ଅଣାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଘଟଣା ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ରାଜଭବନ ୱେବ୍‌ସାଇଟରେ ଅଛି। (ସୌଜନ୍ୟ: Dainik Bhaskar)

୯- ବିଦେଶ ନୀତିରେ ମୁସଲିମ ତୁଷ୍ଟୀକରଣର ରାଜନୀତି:

ମହାନ ବିଜ୍ଞାନୀ ଆଇନଷ୍ଟାଇନ ପଣ୍ଡିତ ନେହରୁଙ୍କୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ। ଯେଉଁଥିରେ ଜିୟୁ ଲୋକଙ୍କର ଉପରେ ହେଉଥିବା ଅତ୍ୟାଚାର ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋକପାତ କରି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ର ପାଇଁ ଇସ୍ରାଏଲକୁ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ କହିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ମୁସଲମାନଙ୍କୁ ସର୍ମଥନ ପାଇଁ ନେହେରୁ ଚିଠିର ଉତ୍ତର ଦେଇ ନଥିଲେ। ପରେ ଚିଠିର ଉତ୍ତର ଦେଇ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଇସ୍ରାଏଲ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ UNରେ ପ୍ରସ୍ତାବ ବିରୋଧରେ ଭୋଟ୍ ଦେଇଥିଲେ। ତୁଷ୍ଟୀକରଣ ରାଜନୀତିରେ ଇସ୍ରାଏଲ ଭଳି ମିତ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଭାରତ ହରାଇଥିଲା। ଏହାଦ୍ୱାରା ଇସ୍ରାଏଲ ଠାରୁ ମିଲିଟାରୀ ଓ କୃଷିତନ୍ତ୍ର ଜ୍ଞାନ ପାଇବାରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେଲା। କିନ୍ତୁ ଇତିହାସ ସାକ୍ଷୀ ଅଛି, ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ବିପଦରେ ଇସ୍ରାଏଲ ଭାରତ ସହିତ ଠିଆ ହୋଇଛି। (ସୌଜନ୍ୟ: Indian Express & The Guardian)

୧୦- ପବିତ୍ର ହିନ୍ଦୁ ତୀର୍ଥସ୍ଥାନ କୈଳାସ ମାନସରୋବର ହରାଇବା:

୧୯୬୨ରେ ଚୀନ୍‌ଠାରୁ ଭାରତର ପରାଜୟର କାରଣ ତର୍ଜମା କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗଠିତ ସମିତି ଯେଉଁଥିରେ ଲେଫ୍ଟନେଣ୍ଟ ଜେନେରାଲ ହେଣ୍ଡରସନ୍ ବ୍ରୁକ୍ସ ଓ ମିଲିଟାରୀ କମାଣ୍ଡର ବ୍ରିଗେଡିୟର ପି.ଏସ୍. ଭଗତ ଥିଲେ। ଭାରତର ପରାଜୟ ପାଇଁ ନେହରୁ ଓ ତାଙ୍କର ନୀତିକୁ ହାରିବାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ବୋଲି  କହିଲେ। ଯୁଦ୍ଧ ହାରିବା ଦ୍ବାରା  ଭାରତର ୧୪୦୦୦ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଅଞ୍ଚଳ ଚୀନ୍ ହାତକୁ ଚାଲିଗଲା। ଏହା ସହିତ କୈଳାସ ପର୍ବତ, ମାନସରୋବର ଓ ସାମରିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବହୁ ଜାଗା ଚୀନ୍ ହାତକୁ ଚାଲିଗଲା। ନେହେରୁ ଏହାର ଜବାବ ଦେଇ କହିଥିଲେ, ସେହି ପ୍ରଦେଶ ଭାରତ ପାଇଁ କୌଣସି ଗୁରୁତ୍ୱ ରଖେନା। କାହିଁକିନା ସେଠି ଘାସ ବି କଅଁଳେ ନାହିଁ।                (ସୌଜନ୍ୟ: Zee News & Jagran)

୧୧- ଭାରତ ନ୍ୟୁକ୍ଲିୟର ସପ୍ଲାୟର ଗ୍ରୁପ୍ (NSG)ର ସଦସ୍ୟ ଥାଆନ୍ତା:

ଭାରତର  ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ଆମେରିକା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କେନେଡି, ଭାରତକୁ ଆଣବିକ ପରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସାହାଯ୍ୟର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ନେହରୁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ନ ଥିଲେ। ଯଦି ଭାରତ ପ୍ରସ୍ତାବ ସ୍ୱୀକାର କରି ନେଇଥାଆନ୍ତା, ତେବେ ଭାରତ, ଏସିଆର ପ୍ରଥମ ଆଣବିକ କ୍ଷମତା ସମ୍ପନ୍ନ ଦେଶ ହୋଇଥାନ୍ତା। ଏହା ସହିତ ଭାରତ NSGର ସଦସ୍ୟତା ପାଇ ଯାଇଥାନ୍ତା। ଆଜି ୭୦ ବର୍ଷ ପରେ ବି ଚୀନ୍ ବିରୋଧ ସତ୍ତ୍ଵେ ଆମକୁ ପ୍ରତି ଦେଶ ବୁଲି NSGର ସଦସ୍ୟତା ପାଇଁ ସମର୍ଥନ ଭିକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡି ନ ଥାଆନ୍ତା। (ସୌଜନ୍ୟ: NDTV & Zee News)

୧୨- କାଶ୍ମୀର ସମସ୍ୟା ଓ ଧାରା 370:

ଅକ୍ଟୋବର ୧୯୪୭ରେ ପାକିସ୍ତାନୀ ଦୁର୍ଦ୍ଦର୍ଷ କୱାଲି ଓ ସେନା କାଶ୍ମୀର ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କଲେ। ସର୍ଦାର ପଟେଲ, କାଶ୍ମୀରର ମହାରାଜାଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ ବଦଳରେ କାଶ୍ମୀରକୁ ଭାରତରେ ବିଲୟ ସର୍ତ୍ତରେ ଭାରତୀୟ ସେନା ପଠେଇଲେ। ଯେତେବେଳେ ଭାରତର ସେନା ପାକିସ୍ତାନ ସେନାକୁ ହରାଇ ଆଗକୁ ବଢି ଚାଲିଥିଲା, ନେହରୁ ରେଡିଓରେ ଯୁଦ୍ଧ ବିରାମ ଘୋଷଣା କରି ସେନା ଫେରାଇ ଆଣିଲେ ଏବଂ ରେଡିଓରେ କହିଲେ, "ଏଣିକି UN, କାଶ୍ମୀର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବ...!" ଏହି କାରଣରୁ କାଶ୍ମୀରର ତିନି ଭାଗରୁ ଏକ ଭାଗ (PoK) ପାକିସ୍ତାନରେ ରହିଗଲା। ଏହାପରେ ନେହରୁ ଫାରୁକ ଅବଦୁଲାଙ୍କ ବାପା ଶେଖ୍ ଅବଦୁଲାଙ୍କ  କଥାରେ, ସମ୍ବିଧାନରେ ଧାରା ୩୭୦ ଯୋଡି ଦେଇଥିଲେ। ଯାହାର କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକତା ହିଁ ନଥିଲା। କାରଣ ସେତେବେଳକୁ କାଶ୍ମୀର ଭାରତର ଏକ ଅଙ୍ଗ ହୋଇ ସାରିଥିଲା। ୩୭୦ ଲାଗୁ ହେବା ଦ୍ୱାରା କାଶ୍ମୀର ପାଇଁ ଅଲଗା ସମ୍ବିଧାନ ଲାଗୁ ହେଲା। ଏହାଦ୍ୱାରା ଭାରତର ମୂଳ ଭୂଖଣ୍ଡର ଲୋକଙ୍କୁ କାଶ୍ମୀର ଯିବା ପାଇଁ ପରମିଟ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହେଲା। ଭାରତର ଲୋକେ କାଶ୍ମୀରରେ ସମ୍ପତ୍ତି କିଣି ପାରିଲେ ନାହିଁ। (ସୌଜନ୍ୟ: Rediff News & Frontline)

ଆମେ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଭାବେ କୌଣସି ଜାଗାଟିଏ ଦାନ କରୁନୁ, ଯେତେ ଖରାପ ଜାଗା ହୋଇଥାଉ ନା କାହିଁକି। ହେଲେ ନେହେରୁ ଦେଶର ହଜାର ହଜାର ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଅଞ୍ଚଳ ଦାନ କରିଦେଲେ; ଯାହା ଆଜି ଭାରତର ସୁରକ୍ଷାକୁ ବିପନ୍ନ କରୁଛି। ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକଟି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଥିଲା ତାଙ୍କର ଦେଶ ବିରୋଧୀ। ତଥାପି ସେ ନିଜ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀତ୍ବରେ ହିଁ "ଭାରତରତ୍ନ" ନେଇଗଲେ।

ଆପଣ ଜଣେ ଦେଶପ୍ରେମୀ ଭାବରେ ବିଚାର କରନ୍ତୁ।

ସଂଗ୍ରାହକ: ବିମଳ ପ୍ରସାଦ, ୯୭୭୮୯୯୫୮୮୨
Source: https://odiapila.blogspot.com/2020/08/bharat-bothers-mistakes-of-nehru.html

Keywords: Nehru's real big mistake, Biggest mistakes in indian history, 10 blunders of nehru in odia, Worst decisions in Indian history,