ରାଉରକେଲାରେ ଥିବା ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା (ଆରଏସପି) ହେଉଛି ଭାରତର ସାର୍ବଜନୀନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରଥମ ଇଣ୍ଟିଗ୍ରେଟେଡ୍ ଷ୍ଟିଲ୍ ପ୍ଲାଣ୍ଟ। ଏହା 1960 ମସିହାରେ ପଶ୍ଚିମ ଜର୍ମାନୀ ସହିତ ସହଯୋଗରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହା ଷ୍ଟିଲ୍ ଅଥରିଟି ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ।
ଜର୍ମାନ ଧାତବ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ସଂସ୍ଥା ମାନସମାନ୍, କ୍ରପ୍, ଡେମାଗ୍, ସିମେନ୍ସ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆର କମ୍ପାନୀ ଭୋଏଷ୍ଟାଲପାଇନ୍ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କାରଖାନାକୁ ଯନ୍ତ୍ରପାତି ଏବଂ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ରାଉରକେଲା ଷ୍ଟିଲ୍ ପ୍ଲାଣ୍ଟ ଏସିଆର ପ୍ରଥମ ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ଥିଲା ଯାହା ଇସ୍ପାତ ତିଆରିର ld (linz-donawitz) ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲା । ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ କାରଖାନାର ଏକ ସଂପୃକ୍ତ ସାର କାରଖାନା ଅଛି ଯାହା ଆମୋନିୟା ଫିଡଷ୍ଟକ୍ (ଏହାର କୋକ୍ ଚୁଲି ପ୍ଲାଣ୍ଟରୁ) ବ୍ୟବହାର କରି ନାଇଟ୍ରୋଜେନିଜ୍ ସାର ଉତ୍ପାଦନ କରିଥାଏ । 3 ଫେବୃଆରୀ 1959 ରେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ 'ପାର୍ବତୀ' ନାମକ ଆରଏସପିର ପ୍ରଥମ ବ୍ଲାଷ୍ଟ ଫର୍ଣ୍ଣେସର ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ ଯେତେବେଳେ କମ୍ପାନୀ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଷ୍ଟିଲ ଲିମିଟେଡ (hsl) ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା ଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ, rsp (sail) ର ଏକ ୟୁନିଟ୍ ଭାରତର ସାର୍ବଜନୀନ କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରଥମ ଇଣ୍ଟିଗ୍ରେଟେଡ୍ ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା (ଆରଏସପି) ସ୍ଥାପିତ ସହଯୋଗରେ 1 ମିଲିୟନ୍ ଟନ୍ କ୍ଷମତା ବିଶିଷ୍ଟ ଜର୍ମାନ ସହଯୋଗରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଥିଲା।
ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ, ଏହାର କ୍ଷମତା 2 ନିୟୁତ ଟନ୍ ଗରମ ଧାତୁ, 1.9 ମିଲିୟନ୍ ଟନ୍ ଅଶୋଧିତ ଇସ୍ପାତ ଏବଂ 1.67 ମିଲିୟନ୍ ଟନ୍ ବିକ୍ରୟ ଯୋଗ୍ୟ ଇସ୍ପାତକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା । ଏକ ବୃହତ ଆଧୁନିକୀକରଣ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପରେ, ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ଏହାର କ୍ଷମତାକୁ 4.5 ମିଲିୟନ୍ ଟନ୍ ହଟ୍ ମେଟାଲ୍ ଏବଂ 4.2 ମିଲିୟନ୍ ଟନ୍ ଅଶୋଧିତ ଷ୍ଟିଲକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି ।
ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ କାରଖାନାର ଆଧୁନିକୀକରଣ ଏବଂ ବିସ୍ତାର । ରାଉରକେଲା ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ଏକ ବୃହତ ଆଧୁନିକୀକରଣ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସମାପ୍ତ କରିଛି ଯାହା ପ୍ରକୃତରେ ଐତିହାସିକ ଅଟେ । ଏହା ସହିତ ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ଏହାର କ୍ଷମତାକୁ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ କରିଛି ଏବଂ ଏହାକୁ 2 mtpa ର ପୂର୍ବ ସ୍ତରରୁ ହଟ୍ ମେଟାଲର 4.5 mtpa (ବାର୍ଷିକ ମିଲିୟନ୍ ଟନ୍) ସ୍ତରକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି । ଅଶୋଧିତ ଇସ୍ପାତ ତିଆରି କ୍ଷମତା ଏକକାଳୀନ 1.9 mtpa ସ୍ତରରୁ 4.2 mtpa କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଏବଂ ସାଲେବଲ୍ ଷ୍ଟିଲର ଉତ୍ପାଦନ 1.671 mtpa ସ୍ତରରୁ 3.99 mtpa କୁ ଜୁମ୍ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର ହୋଇଛି ।
ଇତିହାସ :- ଚଳିତ ବର୍ଷ 15 ଅଗଷ୍ଟରେ ଜର୍ମାନୀର ବୋନରେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ତରଫରୁ ସଚିବ, ଉତ୍ପାଦନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏବଂ କ୍ରପ୍ସ ଏବଂ ଡେମାଗ ନାମକ ଦୁଇଟି ଜର୍ମାନ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ ଏହି ଚୁକ୍ତିନାମା ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିଲେ। ଚୁକ୍ତିନାମା ଏହି ଦୁଇ ସଂସ୍ଥାର ବଷୟିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ଇସ୍ପାତ କାରଖାନା ନିର୍ମାଣରେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ କ୍ଷମତା ଅଢେଇ ଲକ୍ଷ ଟନ୍ ଇଙ୍ଗୋଟ୍ ସହିତ ଏକ ମିଲିୟନ୍ ଟନ୍ କ୍ଷମତାକୁ ବିସ୍ତାର କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ଅଟେ । ବନ୍ଧୁଗଣ ଯଦି ଆମର କାହାଣୀ ଆପଣଙ୍କ ହୃଦୟକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରେ ତେବେ ଦୟାକରି ଅଂଶୀଦାର, ଅନୁସରଣ କରନ୍ତୁ ଏବଂ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦିଅନ୍ତୁ ।
