ଭାରତୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିବା ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଦର୍ଶନ ପୁରଷାର୍ଥାକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଥିଲା, ଅର୍ଥାତ୍ ଧର୍ମ (ଧାର୍ମିକତା), ଅର୍ଥ (ଧନ), କାମ (ମୈଥୁନ) ଏବଂ ମୋକ୍ଷ (ପରିତ୍ରାଣ)। ମୋକ୍ଷ ହେଉଛି ମାନବିକତାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏବଂ ଏହା ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ହିଁ ହାସଲ କରାଯାଇଥାଏ, କିନ୍ତୁ ରସେଶ୍ୱର ଦର୍ଶନ (Philosophy on Mercurial system) ବିଶ୍ୱାସ କରେ ଯେ ଏକ ସୁସ୍ଥ ଶରୀରରେ ଏବଂ କେବଳ ରସ (ପାରଦ) ମାଧ୍ୟମରେ ଜୀବିତ ଅବସ୍ଥାରେ ଜୀବନ ମୁକ୍ତି ସମ୍ଭବ। ରସେଶ୍ୱରୀ ଦର୍ଶନର ଧାରଣା କିଞ୍ଚିତ ଆୟୁର୍ବେଦର ରସ ଶାସ୍ତ୍ର (ଔଷଧୀୟ ରସାୟନ ବିଜ୍ଞାନ) ସହ ଏହାର ସମ୍ପର୍କ ଅଛି କିନ୍ତୁ ତନ୍ତ୍ର ଓ ଜ୍ଞାନ ବିଜ୍ଞାନ ଯେପରି: ପାରଦ ମାଧ୍ୟମରେ ରୋଗ ଏବଂ ଦାରିଦ୍ର୍ୟ ଦୂର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରି ଶେଷକୁ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତି ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଅଟେ। ରସହୃଦୟତନ୍ତ୍ର ଗ୍ରନ୍ଥରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଯଦି କେହି ଜୀବନରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି, ତେବେ ସେ ହରଗୌରୀ ପରି ହର (ପାରଦ) ଏବଂ ଗୌରୀ (ଅଭ୍ର)ର ମିଶ୍ରଣ ବ୍ୟବହାର କରି ଏହା କରିପାରିବେ। ରସେଶ୍ୱର ଦର୍ଶନ ମଧ୍ୟ ହଠ ଯୋଗ (ଯୋଗ ଦର୍ଶନ) ସହିତ ନିବିଡ ଭାବରେ ଜଡିତ, ଯାହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ଆସନ, ପ୍ରାଣାୟାମ, ମୁଦ୍ରା, ସମାଧି ଇତ୍ୟାଦି କିଛି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଦେଇ ରୋଗ ମୁକ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ପହଞ୍ଚିବା ଓ ମୃତ୍ୟୁରୁ ପାରିହୋଇ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତି ହେବା।
ରସେଶ୍ୱର ଦର୍ଶନର ଆରମ୍ଭ (Beginning of Raseshwar Darshan In Odia)
ରସେଶ୍ୱର ପ୍ରାଚୀନ ଭାରତର ଏକ ଶୈବ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଯାହା ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବ ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଶରୀରକୁ ଅମର କରିବା ପାଇଁ ରସ (Mercury)କୁ ବ୍ୟବହାରିକ ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲା । ଏହି ଧର୍ମ ରସାର୍ଣ୍ଣବ, ରସହୃଦୟତନ୍ତ୍ର, ରସେଶ୍ୱର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଇତ୍ୟାଦି ଗ୍ରନ୍ଥ ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିଲା, ଯାହାର ଲେଖକମାନେ ଗୋବିନ୍ଦ ଭାଗବତ ଏବଂ ସର୍ବଜ୍ଞ ରାମେଶ୍ୱର ଥିଲେ। ଅନ୍ୟ କେତେକ ପୁସ୍ତକ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିରଳ ଏବଂ ବିଲୁପ୍ତ ହୋଇଯାଇଛି। ରସରତ୍ନାକର ନାମକ ଏକ ମୂଲ୍ୟବାନ ପୁସ୍ତକ ବୌଦ୍ଧ ଭିକ୍ଷୁ ନାଗାର୍ଜୁନ ରଚନା କରିଥିଲେ। ପାରଦରୁ କିପରି ସୁନା ତିଆରି କରାଯାଏ ଏହି ପୁସ୍ତକଟିରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିଲା। ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟ ହେତୁ ତାଙ୍କର ଖ୍ୟାତି ତିବ୍ଦତ, ଚୀନ୍, ମୋଙ୍ଗୋଲିଆ ଏବଂ ଜାପାନରେ ବ୍ୟାପିଗଲା।ଅନ୍ୟ ଏକ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ, ରାଜା ବିକ୍ରମଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ବ୍ୟାଡ଼ି ନାମକ ଜଣେ ଯୁବକ ଭେଷଜ ସଂସ୍କାର ନାମକ ଏକ ମୂଲ୍ୟବାନ ପାଣ୍ଡୁଲିପି ମାଧ୍ୟମରେ ପାରଦ ସାହାଯ୍ୟରେ ଉଡ୍ଡୟନ କଳା ଓ ବିଭିନ୍ନ ଧାତୁକୁ ସୁନାରେ ପରିଣତ କରିବାର କଳା ଶିଖିଥିଲେ। ଯୋଗ ଦର୍ଶନ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାନବ ଶରୀର ଏବଂ ପ୍ରାଣ କୋଷରେ 72,000 ନାଡି ଅଛି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଇଡା (ଶିବ), ପିଙ୍ଗଲା (ଶକ୍ତି) ଏବଂ ସୁଷୁମ୍ନା ନାମକ ତିନୋଟି ମୁଖ୍ୟ ନାଡି ଅଛନ୍ତି। ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ, ଇଡା, ପିଙ୍ଗଲା ନାଡି ସମସ୍ତ ଯୋଗୀଙ୍କ ଶରୀରରେ ପ୍ରାଣା ବାୟୁ ପରି ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ। ସୁଷୁମ୍ନା ନାଡି ନିରପେକ୍ଷ ନାଡି। କେତେକ ଯୌଗିକ ଅଭ୍ୟାସ ଯେପରିକି (ଖେଚରୀ ମୁଦ୍ରା) ବନ୍ଦ ସୁଷୁମ୍ନା ନାଡିର ଆଗ ଛିଦ୍ର ଦେଇ ବାୟୁ ପ୍ରବେଶ କରେଇ ଦେଇଥାଏ, ଯାହା ଶରୀରକୁ ହାଲୁକା କରିଥାଏ ଏବଂ ଯୋଗୀକୁ ଉଡ୍ଡୟନର ଅନୁଭବ କରାଇଥାଏ। ରସେଶ୍ୱର ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ ଯୋଗ ଅଭ୍ୟାସ ନକରି ମଧ୍ୟ ଏହା ସମ୍ଭବ। ପାରଦ ଈଶ୍ୱରୀୟ ଉପାଦାନ (ଶିବ) ଏବଂ ଅଭ୍ର (ଶକ୍ତି ) ରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ। ଜଣେ ଯୋଗ୍ୟ ଗୁରୁଙ୍କ ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ଏହି ପାରଦ ଏବଂ ଅଭ୍ର ପ୍ରୟୋଗ କରି ଏକ ବଟିକା ପରି formula ଗଠନ ହୁଏ। ଏହି ବଟିକାଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ସାଧାରଣରେ ତିଆରି ହୋଇନଥାଏ, ଏଥିରେ ବ୍ୟବହୃତ କେତେକ ଦୁଲର୍ଭ ତାନ୍ତ୍ରିକ ପ୍ରଣାଳୀ (ଯକ୍ଷିଣୀ ବିଦ୍ୟା) ମଧ୍ୟ ବ୍ୟବହାର ହୁଏ। ଯାହାଦ୍ୱାରା ଜଣେ ସାଧାରଣ ଲୋକ ମଧ୍ୟ ଉଡ଼ିବାର କଳା ଶିଖାନ୍ତି। ଆଧୁନିକ ବିଜ୍ଞାନ ଅନୁଯାୟୀ, ମର୍କୁର ଏକ ବିଷାକ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଏବଂ ମିନିମାଟା ରୋଗ ସୃଷ୍ଟି କରେ।
ରସେଶ୍ୱର ମହାଦେବ ପ୍ରତିଷ୍ଠା
ଆଧୁନିକ ଯୁଗରେ ମଧ୍ୟ ରସେଶ୍ୱର ମହାଦେବଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ ସହିତ ପ୍ରାଣ ପ୍ରତିଷ୍ଠା , ଜଲଦ୍ୱୀପ, ସ୍ଥାପନ, ସହର ଭ୍ରମଣ, ପ୍ରାଣ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ରୀତିନୀତି ଯଥାକ୍ରମେ ପାଳନ କରାଯାଏ।
